BMW 1100 GS 1996 Bakım - 2010

Bir sure once, motorumu satip daha yuksek modelli, daha dusuk km'li baska bir yagkafa alma niyetinde idim.
Zira hic "gormeden" ve modeli de tanimadan, 1 yil kadar once alma gafletinde bulundugum motorum, fiyat kalite oranina bakilinca bana "ittirilmis" durumdaydi.Baska bircok probeleme ek olarak, M97 oncesi sanzimanin kronik problemi, tasarim hatasi disli grubu benim motorda kendini gostermis ve her geciste ucuncu viteste bir vuruntu olusmakta idi. Motoru satan kisiyi arayip sordugumda, "yooo, ben de oyle birsey hic yoktu" , "zaten bu saftli motor, o kadar olur"  gibi soylemlerle karsilasmistim. Zaten motoru piyasa fiyatinda alip, uzerine lastik, aku, fren balatasi vs masrafi yapmak zorunda kalmistim.
Motoru aldiktan sonra 10.000 km den fazla yol yaptim. Artik yagkafalarin dilinden anliyorum. Karsilikli iyi anlasiyoruz. Sifir km bir yagkafa alsam muhtemelen milyon km problemsiz binerim. Makinalarla duygusal bag kurmuyorum, kız isimleri vermiyorum. Ama muthis bir enerji bagi oldugunu dusunuyorum.
Motoru satmaya niyetlendigim donemde da karsima cikan durumlar, beni motorumu satmaktan tamamen vazgecirdi. Bakimlarini tamamen kendim yapip, daha uzun yillar binmek niyetindeyim. Bilmiyorum, belki ilerde bir 1150 GSA dusunurum ama bu ilk goz agrim, yagkafalarin hasi 1100 GS her zaman elimin altinda duracak
Is, guc ve hayat nediyle biraz zamana yayilmak zorunda kalsa da, cikardigim isi buradan da paylasmak ve ihtiyac sahiplerine kaynak olusturmak istiyorum. Niyetim temelde, debriyaji degistirmek ve sanzimani elden gecirmek.
Haydi baslayalim...

Once yavruyu bir guzel yikiyoruz ki, ne is yaptigimizi gorelim...




Guzeeel....


Herseyden once on tekeri orta sehpaya baglayarak sabitliyoruz ki, ileriki asamalarda bir kazaya meydan vermeyelim.


Depoyu sokuyoruz.



Kelebek govdelerini sokmek beni epey ugrastiriyor. Govdenin arka tarafindaki plastik boru, geriye cekilerek hava kutusunun icine itilmek zorunda ancak cok uzun zamandir acilmamis bu parcalar birbirine neredeyse yapismis. Biraz WD40 ile ugrasiyor ve parcalari geri cekip, kelebek govdelerini sokuyorum.



Sag,



Ve sol,



Egzost ucuyor...



Mars motorunu sokuyorum



Disler falan gayet iyi durumda, ama burada biraz yag goruyorum. Cok nadir, 5000 km de toplam 2 kez de olsa, debriyajin kacirma sebebi buyuk ihtimalle bu.


Evet, orada da biraz yag var.



FD yagini bosaltiyorum. Ilk gunku gibi gorunuyor. (yaklasik 6000 km once degistirmistik) Soktugumde umarim iyi bir manzara ile karsilacasagim. Ve bir datay daha. FD'nizi soktugunuzde, yagi bosaltmis bile olsaniz, uniteyi yan sekilde muhafaza etmeyin, dik tutun. Bu daha sonra "sucking effect", emme efekti denen bir seye sebep olup, motoru toplayip surdugunuzde disariya yag atmaya sebep olabiliyormus. Sebebini pek anlayamadim ben.



Sanziman yagini da bosaltiyorum. Onu da FD ile birlikte degistirmistim ama durumu FD yagi ile ayni sekilde iyi gorunmuyor. Bu da sanzimani elden gecirme niyetimin sebebi muhtemelen.



Asagidaki fotoda alttaki yag FD'den cikan, yeni bosalan ise sanzimandan Asinma var sanirim...



Bu da sanziman yag bosaltim tapasi. Cok oyle, talas seklinde degil ama kalin gres kivaminda biraz metal tortusu toplamis miknatis...



Ne demistik, atik yaglarimizi atmiyor, bir guzel bidonluyor ve sanayiye goturuyoruz. 



Arka tekeri aliyorum





Arka amortisor.. Inceleyemedim ama iyi gorunuyor...





Burada, sanziman ve debriyaj kolunun baglandigi yerde de (krank kecesi) biraz yag var.



Bunun icin, "eger terleme seklindeyse problem yok, damlatiyorsa degistirmek gerekir" diyorlar.



Ama ben buralari acmisken, o keceyi de degistirecegim tabii ki.

 

Arka ana sasiyi kaldirabilmek icin yapilmasi gerekenler biraz tedirgin edici.

Motronic'i sokuyorsunuz.






ABS unitesinin soketini ve baglanti vidalarini sokuyorsunuz.



Sebep?

Inanilir gibi degil!!!

Sasiyi kaldirabilmek icin, aku yuvasini ve hava filtre kutusunu sokmeniz gerekiyor. Hadi tamam diyelim, bunlari sokecegiz. Ama neden aku yuvasinin yarisi ABS unitesinin altina uzanir. Ondeki iki vidayi sokuyorsunuz kalan ikisi ABS unitesinin altinda. Unitenin borulari metal. Vidalara ulasmak icin uniteyi yukari kaldirmaniz gerekiyor ama metal borulardan dolayi yukselmiyor tabi.

Dusundum, dusundum... Hicbir mantigi ve anlami yok!

O iki vidayi sokmek 1,5 saatimi aldi!!!

Toplarken de yerine takmayacagim. Hic gerek yok. Ne kendimi uzecek ve ugrastiracagim ne de zaten hirpalamak zorunda kaldigim ABS unitesini daha fazla rahatsiz edecegim. Zihnim biraz rahatlarsa da bunu mutlaka BMW'ye yazacagim. Oyle Borusan'a falan degil, direkt Almanya'ya

Parca bu



Sag elimda gorunen kisim, Motronic'in sabitlendigi kollar ve sol elimdeki de aku yuvasi.

Neden tek parca?

Motor servis edilirken, bu sasi kalkacak ve bunun icin de aku yuvasi sokulecekse, ABS yerinde kalirken, neden bu parcanin uzantisi ABS'nin altina veriliyor? Hadi verildi neden oraya iki tane igrenc somun atiliyor? Yapilabilecek en zor sekil ve hicbir avantaji yok.

O civatalari tekrar monte etmeyecegim ve hicbirsey degismeyecek!

BMW muhendisligiymis! Peh, kulahima anlatsinlar!

Hava filtresi kutusunu sokun diyor Clymer ama ben biraz inceledim ve onu sokmemeye karar verdim. Cok efil efil serbest olmasa da debriyaj uzerinde calisabilecek kadar yer kaliyor sanirim.

Sonucta sasiyi kaldiriyorum.  




Simdi sokume devam etmeden once bir kontrol yapiyorum.



Motor bu vaziyetteyken, paraleveri hafif kaldirip yatay olarak saga sola hareket ettirmeye calisiyorum. farkedilebilir bir bosluk olmamasi lazim. Saft kovanini, transmisyona baglayan vidalar dogru takildigi halde boyle bir bosluk var ise buradaki rulmanlarin degisimi gerekir. Surus halindeki belirtileri motorun hizlanirken bir yana, yavaslarken diger yana "cekmesi" seklinde olabilir.

Bu motorda oyle cok farkedilir bir bosluk yok sadece cok hafif bir "cit" sesi geliyor. Soktugumde kontrol edecek, gerekirse bu rulmanlari da degistirecegim.
----

Motorun altina yatiyor ve sanzimanin debriyaja baglandigi bolgeye bakiyorum. 



Asagidan yukariya, ucgen tarzi gelen ve birlesen yapinin hemen sag ve solunda iki adet kucuk delik goruyorum. Cok dikkatli bakinca iceride debriyaj gorunuyor?

Bu nedir sizce? Normal midir?



Birinci gunun sonu  







 Bu haftasonu FD, saft kovani ve sanzimani ayirmak niyetinde idim.

Ama kicimizi gezdirmekten firsat kalmadi. Sadece pazar aksami motronic unitesi ve arka amortisoru temizledim. Amortisorun gerekli incelemesini yaptim.

Bildiginiz gibi amortisorlerimizde, kendimiz degistirip/tamir edebilecegimiz sadece BIR urun grubu var. O da amortisoru ve ayar kolonunu motora sabitledigimiz civatalar

Once;







Temizledikten sonra;





Incelerken nelere bakacagiz?

Yukaridan asagiya dogru, sabitleme deliginde herhangi bir deformasyon, kirik, catlak..Takarken bu bolgeyi gresleyecegiz. Tek bakim bu

Yayda herhangi bir deformasyon, catlak veya problem.

Ana saftta yag dokuntusu, egrilik.

Saft alt kismindaki plastik corapta herhangi bir problem.

Yani sozun ozu, uniteyi bastan asaga, nahos hersey icin gozden geciriyoruz ve manuele gore en ufak seyde bile degistiriveriyoruz.

Hos, fiyatlardan dolayi bu "degistirivermek" herkes icin cok kolay olmuyor.

Bu yuzden ve amortisorun sagligi/omru icin cok da dogru bilinmeyen bazi seyleri burada duzeltmek istiyorum. Bildiginiz gibi amortisorlerimizin sertlik (tansiyon) ve yuksekligini ayarlayabiliyoruz.

Ancak genel kullanimdaki hata olarak, pekcok surucu amortisor yuksekligini sadece sele boyu icin bir "kolaylik" olarak dusunuyor ve bu yonde kullaniyor. Tansiyon ayari ise bazen hic bilinmiyor, bilinse de kullanilamiyor

Sonra da yanlis ayarlar ile, uzun süre agir baskilara maruz tutulan bu amortisorler biryerlede su koyveriyor. Masraf aciyor.

Yanlislari bir kenara birakayim ve dogrusunu yazayim;

Motorumuzun sol tarafindaki bu ayar butonu, amortisorun yuksekligini ayarlamamizi saglar.



Low (dusuk), Std (standart) ve High (Yuksek) seklinde asamalandirilmistir.



Yine sol taraftan bakinca, duz agizli tornavidaya uygun bir vida ve Soft - Hard ibarelerini goruruz.



Bu isin kitabi soyle der!

Sadece surucu, yuksuz: Tansiyor ayar vidasi SOFT olmali, yukseklik arzunuza bagli.
Surucu, yolcu, yuk: Tansiyon ayar vidasi HARD, yukseklik HIGH olmali.

Tansiyon ayar vidasi hicbir zaman arada olmamali, ya tam sag ya da tam sol pozisyonda tutulmalidir. Zaten ara diye birsey yok, vida yakin oldugu tarafin ayarini veriyor.

Amortisor yuksekligi manevra kabiliyeti ile (on amortisoru de hesaba katiniz) dogrudan orantilidir ancak agir yuk altinda secme sansiniz yoktur, yuksekte kullanilmalidir.

Tansiyon ayarini, "abi asfalt? arazi?" diye dusunenleriniz icin, amortisor tansiyonu zaten hesaplanmistir. Size oyle geliyor

Amortisor tansiyonuzu ayarlarken kistas zemin yapisi degil, motor uzerindeki yuk olmalidir
Amortisor yuksekliginizi ayarlarken, oncelik yuk miktarina verilmeli ondan sonra bacak boyu dusunulmelidir

Motronic unitesini de temizleyelim... Malum cikmasi bile 300 $





 Akunun normal bakimina ek olarak, aku kutup baslarini egelemek ve uzerindeki olusan enteresan, gozle gorulmeyen katmani ayirmak gerekebilir. Ben bu yuzden bir keresinde yolda kalmis ve epey ugrasmistim. Sonra bir usta geldi, cakisiyla kutup baslarini kazidi, oraya sıkısan 15 lirayi cikartti ve motor calisti.





Paralever denge kolunu sokuyorum.



Ardindan final drive’in ic taraftaki kontra somunu (30 numara) gevsetiyor,



Ve alyan civatayi sokuyorum. 12 numara.



Normalde cıvata sabitleyici (Loctite 271, 2701, TL 72 vs ) ile sabitlenmis olmasi gereken cıvata, kaymak gibi kolaylikla geliyor. Ustelik vicik vicik da yag icinde…



Sagdaki civatayi da, epey bir ugrastan sonra sokuyorum.



Oradan da yag akiyor. Normalde saft kovaninin ici kemik gibi kuru olmalidir. Sanirim bu rulmalara surulen ama vasfini kaybetmis gres.



Final drive’i geriye dogru cekerek aliyorum.





Ardindan saft kovaninin ic taraftaki kontra somunu ve civatasini aliyor, sonra da sag taraftaki civatayi cikariyorum. Saft kovani da ayriliyor. Saft kovaninin ic taraftaki lastik korugu de kovanla birlikte geliyor.



Bir levye yardimiyla, nazik bir sekilde safti cikariyorum. (Cem'den online yardim aliyoruz )



Disler mukemmel durumda.





Simdi, sanzimani alabilmek icin hazirlik yapiyor, 2 adet 10-11 cm uzunlugunda M8, bassiz civata hazirliyoruz. Biz bunlari bir gijondan kestik. Siz isterseniz, normal bir civatanin basini keserek de yapabilirsiniz. Kimileri bunu tornavida ile yerlestirebilmek icin basina iz de aciyor. Biz gerek gormedik. El ile yerlestirip, sikilastirdik biraz da pense ile devam ettik. Bu civatalarin amaci, sanzimani geriye dogru cekerken, dogrusal bir hat olusturmak ve priz direk milini egilmekten korumak.



Sanzimanin alt sagdaki vidasini cikarip (ben de zaten dusmustu ) bu civatalardan birini yerlestiriyoruz, ardindan da soldakini cikariyoruz.





Daha sonra soldaki iki civatayi gevsetiyor ve usttekine ikinci civatayi takiyoruz.





Bu noktada, sagdaki son iki civatayi gevsetmeden once, sanzimanin altini cok iyi bir sekilde, saglam bir malzemeyle destekliyoruz. Daha sonra dikkatli bir sekilde, sanzimani geriye dogru cekerek aliyoruz. Problemsiz sekilde, kolaylikla gelebilmesi lazim.

Ve sanzimanimizi cikariyoruz.




Yag priz direk mili boyunca yurumus ve debriyaja kadar ulasmis. Ustteki fotoda goruldugu gibi her yer yag icindeydi.

Ama iyi haber, priz direk mili dislilerinin ilk gunku gibi duruyor olmasiydi.  Zaten kullanirken de hic sikayetim yoktu.






Sanzimani simdilik bir kenara birakiyorum.



Iste debriyaj takimimiz… O da pek gostermiyor ama yagli.





Debriyaj balatasının dislileri de iyi durumda. Bu da priz direk milinin sorunsuz, minimum asinma ile calistigini gosteriyor.

Debriyaj takimini da ustunden soyle bir temizliyorum.






Kabaca aciklamak istersek, debriyaj takimi disaridan iceriye dogru, debriyaj kapagi, balata, baski, diyafram ve volandan olusuyor. Balatayi aralarinda muhafaza eden kapak ve baski arasinda cok onemli bir iliski sozkonusu. Bu iki parca da agirlik acisindan kendi iclerinde simetrik degiller ve montaj sirasinda dogru sekilde yerlestirilmek zorundalar. Yandan bakildiginda sari veya beyaz renkte birer isaret gorulecektir. Ben de bu isaret oldukca silikti ve fotoda gorununen mavi boya da bu amacla konulmustu. Kapak ve balatadaki bu isaretlerin birbirine 180 derece acida monte edilmesi gerekiyor. Bu noktada anlamadigim tek sey, bu isaretlerin neden daha kolay sekilde ust uste degilde 180 derece aci ile konuslandirildigi.

Eger bu ayarlama yapilmazsa motor toplandiktan sonra yuksek miktarda sarsinti/vuruntu olusacaktir ve bu yuksek maliyetli problemlere kadar gidebilir.

Garantiye alip, sokume girismeden once isaretliyorum.



Debriyaj takimini ve volani sokmek icin, BMW’nin urettigi bir parcayi sol tarafa, volan dislilerine gececek sekilde yerlestirerek volani sabitlemek ve civatalari sokerken donmesini engellemek gerekiyor. O ozel parca bizde tabiiki yok, onun yerine herkesin yaptigi gibi, volanin sagindaki delige tornavida sokarak o isi hallediyoruz.

Debriyaj kapagini tutan 6 vidayi, montaj sirasinda MUTLAKA degistireceksiniz, unutmayin!

Sokmeye basliyoruz ve debriyaj kapagi, balata ve baskiyi, hic bozmadan BIRLIKTE aliyoruz.



Ardindan diyafram geliyor.



Ozellikle volani tutan 5 cıvatanin baslari deforme olmaya cok musait. 12 yerine 6 kenarli lokma kullaniyoruz ve montaj sirasinda bu civatalari da MUTLAKA degistiriyoruz.

Bunlarin hepsini montaj sirasinda zaten yazacagiz..




Volani da aliyoruz.



Evet, debriyaj takimi disarida. Burasi da epey kirlenmis.



Ana kecenin altinda biraz yag gorunuyor ama bu yag oradan mi siziyor, yoksa sanzimandan gelen mi bilemedim. Degistirmek en dogrusu olacak.





Bolgeyi temizliyorum.



Temizlendikten sonra.





Debriyaj setini tasimadan once, kapak, balata ve baskiyi ziptie ile uc yerinden sabitliyorum.



Ve daha sonra, sabit kalacak yagli boya ile isaret koyuyorum.



Biraz dinlendikten sonra debriyaj setini parcalara ayiriyorum.

Debriyaj kapagi: Son derece iyi durumda, cizik, asinma yok.



Balata: Cok iyi durumda ama maalesef degistirmek zorundayiz. Bu tarz yaglanma durumlarinda, temizleyip, kurutup yerine taktiklarini soyleyenler var ama boyle bir risk almayacagim.





Kalinlik olcemedim ama percinlere olan uzaklik, balatanin durumunun ne kadar iyi oldugu hakkinda size fikir verebilir.



Baski: Son derece iyi durumda, cizik, asinma yok.





Diyafram da gayet guzel. Butun parcalari, balata da dahil olma uzere bir guzel temizliyorum.





Bu durumda debriyaj seti icin sadece orijinal SACHS balata siparis edecek ve yeni civatalar alacagim.


Ikinci gunun sonu….




Baskinin, icinden civatalarin gectigi hareketli ve esnek kismina, benim motorda ayni formatta ikise adet "sac parca" yapilmis.



Neden?
Daha once cakma balata kullanmislar. Bu balata haliyle kalin gelmis ve baski ile debriyaj kapagi arasindaki mesafeyi kurtarmak icin (artirmak) ek parca koymuslar. Boylece cakilan kalin balata ile yuzeyler arasinda, normalde olmasi gereken mesafe korunmus oluyor ve balata normal sekilde calisiyor.
Eeee, o zaman? :shock:
Vay ahlaksiz!!!
Motoru bana satarken, debriyaj "orjinaliyle" 2000 km once degisti demisti. :evil: Soyledigi bir suru sey gibi o da yalanmis. Hersey kabul edilebilirdi ama makul bir fiyata. Yeni lastik, fren balatasi, aku, muayene ve daha bir suru seyi yaptiracak olduktan sonra o paraya asla almazdim ben bu motoru. Buna ihtimal vermek istemedim, ama yukaridaki balata fotograflari ile motobins'teki su fotoyu karsilastirdigimizda, balata yuzeyinin farkli oldugunu goruyoruz.
http://www.motobins.co.uk/displayfinal.php?s=0&function=show&subs=277f&title=CLUTCH&model=R1100
Bu motoru alirken, saticiyla yaptigimiz konusmalar... Hic gormeden motoru alisim... "arada cok degerli insanlar var" nameleri... Musadenizle; "yaziklar olsun!" diyorum. Simdi, Yeni Sachs balatayi, bu saclari iptal ederek takacagim.

Sanziman, tamirat icin Istanbul'daki arkadasima gitmek uzere
Temizleniyor;

Paketleniyor;


 sanzimani aciyor. Bir guzel temizleyip, hava tabancasiyla kurutuyor.

En ince detaylarina kadar inceliyoruz. Neredeyse butun parcalar ilk gunku gibi duruyor. Priz direk, frezeli miller, bizi korkutan disliler vs hersey piril piril duruyor.

Disli gruplar da dagiliyor, hersey yolunda.
Sanizmandaki vuruntunun sebebini buluyoruz. Sistem icinde bulunan 3 hilalden 2 tanesi asinmis.


Arkadasimin aciklamasi; "Fotografta görünmüyor ama içinde çalıştığı kanala bastığı bölgede çok derin bir oyuk var ve Nurettinin şanzımanın vitese geçtikten sonra önce biraz kavrayıp sonra "traaak" diye bir daha kavraması ve ondan sonra tam bir geçişin olma sebebi bu hilalin itici yanağındaki derin aşınma. İttiği frezeli kayar dişlide 6 kare çıkıntı karşı dişliye yandan geçer. Bunların üçü uzun , üçü daha kısadır. Vitesi geçirdiğinizde , artık şansa , ya uzun üç tırnak yuvaya geçer , ya kısa üç tırnak. Aslında daha doğrusu şu , hepsi , altısı da geçer ama sadece üçü yaslanarak güç aktarır, diğer üçü yuvaların içinde , biraz geride , ancak ötekiler kurtulsa yaslanacak geniş bir aralıkla boşta durur.
Nurettinin şanzımanda olan şey şudur : kısa üç tırnak geçip , yaslanıp yükü bunlar aktardığı zamanlarda , yerine tam itilip oturmadıkları için , ve kısa olanlara denk geldiği için , bunlar da ucu ucuna oturabildikleri için bu kısa tırnaklar yerinden kurtulur ve Nurettin o traakk sesini duyduğu anda ise hemen arkadan görevi devralan diğer üç uzun tırnak yerine geçmiştir ve onların boyu daha uzun olduğu için yerine tam oturmasalar bile gücü taşımaya devam ederler.. Bu hilal , yani çok aşınan, yani fotografta ortada olan .. 3. ve 4. viteslerin geçişini yapar. "
Ve yorumu;
" Toplama sırasında çok kastırırsam herşeyi bi çuvala doldurup kargoyla Nurettine postalayacağım
Parça arttırırsam "bunlar zaten lazım değil o kadar" şeklinde klasik bir söylem geliştireceğim..
Parça kaybolursa da "Nurettin , senin şanzımanda şu yokmuş , koymayı unutmuşlar da ondanmış" klasik söylemini kullanacağım "


Hilalleri buluyoruz.
Acmisken sanziman icindeki rulmanlari ve tum keceleri de degistirecegiz haliyle. Plastik kapakli rulmanlar, bir taraflari acilmis sekilde;

Bu rulmanlarin biri haric (59'luk) hepsi en kaliteli markalardan olmak uzere, piyasada son derece uygun fiyatlara mevcut. 59 rulman da motobins'te var. Sanzimanini sifirlamak isteyen herkese tavsiye ederim! 7
Sanzimanin eksigi kalmadi, yakinda kapanacak! Debriyaj balatasi, krank kecesi ve diger ivir zivir da geldi... Devami yakinda!
Krank kecesini sokmek, basit gibi gorunse de, aslinda dikkat isteyen cetrefilli bir is. Cunku yerine sıkıca oturan bu keceyi sokmek isterken yuvasina zarar verilebilir ve eger bu gerceklesirse, buyuk bir problem yaratir
Keceyi soktukten sonra buldugum sonucu bastan yazayim. Zaman icinde kecenin derinliginde %33'luk bir azaltmaya gidilmis. Eski kecenin ebati 65x86x10 iken yeni kecen 65x85x7 seklinde. Bu da yeni kecenin, bir o kadar daha derine gitmesi anlamina geliyor. (sanirim)

Clymer, "dikkatlice sokun" diyor ama nasil olacagini anlatmamis. Tornavida ile biraz kurcaladiktan sonra kendimce basarili oldugunu dusundugum bir yol buluyorum.
Paylasayim;

Kece uzerindeki lastik kismi, fotodaki gibi maket bicagiyla kesiyor ve krank milini kavrayan kaucuk bolum ile kecenin metal kismini birbirinden ayiriyorum.

Boylece normalde oraya girmeyen tornavida icin bir aralik olusturuyorum.


Krank miline zara vermeyecek sekilde, once tornavida ile deforme edip, kanirtiyor, daha sonra da deforme olan bu parcadan pense ile tutarak cekiyorum.
Ve cikiyor..



Yeni keceyi cakmak icin, Ilyada ayni ebatta bir plastik parca yapacak. O hazir oluncaya kadar tozdan vs korumak icin, koli banti ile bolgeyi kapatiyorum.



 Haftasonuna kadar bekleyemedim. Dun aksam dar vakitte de olsa biraz calisabildim.

Krank kecesini, hic acele etmeden, sabirla sekillendiriyorum.




Krank mili etrafini aseton ile temizliyor ardindan cok ince bir film tabaka halinde temiz motor yagi suruyorum. Daha sonra tornacilarda yaptirilabilecek bir aparat kullanarak keceyi yerine cakiyorum.



Bildigimiz gibi yeni keceler eskilere gore daha sig. Bu nedenle krank mili ve yuva uzerinde daha da derine gitmesi gerekiyor. Ben de durdugunu hissettigim yere kadar tiklamaya devam ettim ancak neticeyi  gordugumde “Acaba biraz fazlami olmus?” diye de dusunmeden edemedim. Aslinda durudugu yere kadar cakmak gerekiyor saniyorum ama yine de emin degilim. Umarim yag sizdirmaz. Eger sizdirirsa, bu balatayi tekrar degistirmek anlamina gelecek.





Volan uzerindeki kucuk pim, krank mili uzerindeki yuvasina denk gelecek sekilde volani yerine takiyorum. Debriyaj uzerinde kullanilan butun civatalar, torklandiklarinda esnediklerini icin ozelliklerini yitiriyorlar.

Bu nedenle mutlaka YENI civatalar kullanmak gerekiyor.Yeni civatalari el ile sıkıyorum.




Volani dondurerek uzerindeki deligi motor blogu uzerindeki karsiliga getiriyor ve oraya bir alyan yerlestirerek volani kilitliyorum. (Volan dislilerine gecen orijinal BMW kilitleme aparati bende yok tabiatiyle)



Daha sonra bu bes civatayi torkluyorum. 40 Nm.



Bu altigen civatalar icin ozellikle altigen lokma aldim. Aksi takdirde benim 12 kenarli lokma takimini kullanmak birazdan yapacagimiz “abanma seansinda”, cıvata baslarinin siyrilmasina sebep olacakti.

Torklamayi yaptiktan sonra butun civatalari 32 derece daha sıkıyorum.




Simdi sira diger debriyaj parcalarini monte etmeye geliyor.

Cok ince bir tabaka seklinde olmak kaydi ile, diyaframin volana temas eden kenarina ve baskinin cikinti yuzeylerine Kluber Staburags NBU 30 PTM suruyorum. Gresin fazla kullanilmasi, sagda solda toplanip debriyajin surtunen yuzeylerine ulasma ve herseyi berbat etme ihtimali tasiyacagindan, ince bir tabaka olarak kullanmak sart.


Baski karsiligi uzerindeki, montaj civatalarinin arasinda kalan 3 adet pim, baski uzerindeki saclardan da gectikten sonra volan icindeki yerine oturmak zorunda ancak bu ne el ile zorlayarak ne de zaten kisa olan vidalarla rahat yapilabiliyor.

Bu nedenle bu montaj civatalarindan daha uzun ve uzerine ikiser adet somun koydugum alti adet civata kullaniyorum ve yine torna tezgahinda yapilan merkezleme aparati ile debriyaji yerine yerlestiriyorum. Bu civatalari hafiften sıkarak pimleri yerine yerlestiriyor ve ardindan orijinal vidalarini takmaya basliyorum.

Debriyaji sokerken koydugum isaretler, baski, baski karsiligi ve volan uzerindeki orijinal beyaz isaretler ile uyumlu. Yaklasik 120 derece olarak konumlandiriyorum.


Debriyaj merkezleme aparati son derece onemli cunku eger balatayi dogru merkezleyemezsem sanzimani asla monte edemem. Priz direk mili debriyaj balatasinin ic frezelerine kusursuz sekilde oturmali ve sanziman govdesinin dis hatlari motor bloguna sifira sifir yerlesmeli. Eger bu olmazsa sanzimani geri cekip sebebini arastirmak sart.

Debriyaji yerlestirdigimde hersey kusursuz gorunuyordu ama ben emin olmak icin bir deneme yapmak istedim.

Balata ic frezeli yuzeylerini ve priz direk milini greslemeden once kuru haldeyken ve itki milini de yerine yerlestirmeden, sanzimani yerine oturtup, merkezlemenin olup olmadigini gormek istiyorum.

Birkac kez deniyorum ama sanziman yerine tam oturmuyor. Bir tuhaflik var cunku sanziman gayet kolay sekilde, tabir caizse “cuk” diye yerine oturmali.

Merkezlemede bir problem oldugunu anliyorum ve yeni bir yontem denemeye karar veriyorum:
Debriyaj baski civatalarini balataya hareket verebilecek sekilde hafif gevsetiyorum. Daha sonra sanzimani yerine yerlestiriyor 3 vida ile sabitliyorum. Problem yok.

Mars motoru boslugundan gorunen civatalari sıkarak balatayi sabitliyorum.



Ardindan sanzimani tekrar sokuyor, volani kilitliyor ve civatalari tekrar sıkıyor, torkluyorum.

Volani kilitledigim alyani sokup sanzimani tekrar deniyorum. Mukemmel!

Unutmayin, sanziman yerine “cuk” diye oturmali!

Simdi balata ic yuzeyini gresliyorum.



Itki milinin uclarini,





Ve priz direk milini  de gresliyorum.





Sanzimani yerine yerlestirip, torkluyorum. 22 Nm.


Sanziman cikis frezeli milini,



Ve saft ic frezelerini gresliyorum.



Kararli sert bir hareketle, bir kerede yerine oturtuyorum. Ic yuzeydeki yuvaya oturdugunu hissetmemiz gerekiyor. Geriye cekerek kontrol ediyorum.


Ardindan saft kovanini yerine takiyorum. Uctaki lastik korugu temizleyip tekrar gresliyorum ve yerine takiyorum. Bu korugun de yerine gectiginden emin olmak gerekiyor.

Bir paspas kullanarak safti kovan icinde “ortaliyorum”.


10 dakika kadar buzlukta beklettigim yeni paralever rulmanini, problemsizce yerine takiyorum.



Saftin diferansiyel tarafini, cikis milini gresledikten sonra, plastik cekic kullanarak yerine yerlestiriyorum. Disarda kalan frezeleri de gresliyorum.



Sandigimdan cok cok daha kolay bir sekilde, ilk denememde ve rahatlikla, diferansiyeli yerine yerlestiriyorum. Sagdaki buyuk pivot pimi, guzelce temizledikten sonra yerine takiyorum ama tork anahtarim 150 Nm’ye yetmedigi icin normal anahtar ve var gucumle sıkıyorum.

Sol taraftaki civatayi da yaklasik 7 Nm ( bu gercekten cok hafif) sıkıyorum ve uzerine gececek olan kilit somuna, “sokulebilir civata sabitleyici” uygulayarak ve boru anahtari kullanarak (burada baska anahtar kullanma sansim yok), yine butun gucumle sıkıyorum.

Burada kesfedip uyguladigim yontem, bu sorunlu uygulamaya bence cozum getirdi:



Sanziman altinda bir tahta takozum var. Alyan kafali ana civataya anahtari sokarak kutuge dayiyorum. Ardindan ustteki kilit somuna abanabildigim kadar abaniyorum.(105 Nm diyor kitabı)
 Bu basit yontem, kilit somunu sıkarken ortaya cikan ana civatanin torkunun bozulması ve daha sıkı hale gelmesi problemine bence cok basit ve etkin bir cozum getiriyor. Simdiye kadar buna hicbir yerde rastlamamak, okumamak beni sasirtti dogrusu.

Umarım paralever rulmanları uzerinde yanlis bir uygulama yapmamisimdir. Guzel oldu aslinda, hata oldugunu sanmiyorum.
Ama hata varsa da yedek rulmanim var, rulman dagilirsa zaman icinde degistiririm.

 Motorun arka amortisor ve arka tekerini takıp sasiyi indiriyorum. Kelebek govdelerini bagliyor, mars motorunu takiyorum.



Okudugunuz uzere, simdiye kadar yaptigim butun islemleri pek de fazla zorlanmadan tek basima yaptim. Yani sanziman ve diferansiyeli yerine takmak bile aslinda tek kisinin rahatlikla yapabilecegi tureden isler. Insallah araya zaman girmeden calisma imkani bulur ve hatasiz sekilde motoru kapatabilirim.

Haftasonu marsa basmak istiyorum. O an gelinceye kadar da icim icimi yiyecek sanirim.

Krank kecesi yag kaciracak mi?
Balata yerinde problemsiz donecek mi?
Debriyaj silkeleme yapacak mi?
Umulmadik, sacma arizalar cikacak mi?

Gorecegiz…

Cumartesi sabahtan baslayarak motoru topladim, yoruldum.

Nasil olmustu acaba?

Marsa basinca birseyler patlayacak, yangin falan cikacak miydi?
Debriyaj ayiracak, ayirsa bile silkeleme yapacak miydi?

İcim kipir kipir halde, birseyler atlamamis olmamayi umarak son bir kontrol yaptim. Sanziman, diferansiyel yaglarini degistirmis, gereken butun vidalari olmasi gerektigi sıktigimdan emin olmustum.

Marsa basma ani geldiginde iyice heyecanlanmistim. Heyecanimin sebebi "Ya motora birsey olursa korkusu" degil, bir amator olarak bu isin ustesinden gelip gelemedigimi gorecek olmamdi.

Vitesi bosa aldim, jikleyi cektim, alarmi deaktif ettim, gaz kolunu iki kez sonuna kadar acip biraktim. ABS lambalari senkronize olarak yaniyordu ve kucuk yesil dugmeye bastim:

TIRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRT 


Cok kotu bir ses, calismayan bir motor. Bir anda moralim bozuluverdi.

Mars motoru ile volan arasinda buyuk bir anlasmazlik varmis gibiydi. Tekrar denedim, ayni ses.

Mars motorunu soktum, baktim. Hersey normal. Vitesi 4'e alip tekeri cevirdim, volan donuyor.

Tekrar denedim.

TIRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRT 

Nedim'i aradim. O da "Mars motoru" dur dedi. Sokup biraz daha kurcaladim. Hersey normal gorunuyordu.
Sonra Nedim "Aku olabilir" dedi.

Evet aku son 3,5 aydir oylece yatiyordu ama ben ihtimal vermemistim dogrusu bosalacagina (Niye ihtimal vermiyorsam, babamin oglu sanki   )

Motoru kapatip garaja cektim.

Bugun, akuyu alip sanayide sarj ettirdim. Motora taktim ve calistirdim.
Problemsiz calisti.
Yenilenen sanzimanin yagi icinde iyice dagitmasi icin orta ayakta operasyon sicakligina yukselinceye kadar bekledim.

Motoru stop edip garajdan cikardim.

Iste en can alici kisma gelmistim. Motoru calistirip gidecektim ve debriyajin silkeleyip silkelemeyecegini cok merak ediyordum.

Ve hareket ettim. Motor ilk kalkistan itibaren "kaymak" gibiydi!!!

Birinci viteste birkac tur attiktan sonra 1,2,3,4,5... Muhtesem!

Bir amator olarak bu isin altindan kalkabilmek beni cok memnun etti, harika bir duygu bu!