Çatlakta eller, ayaklar ve ötesi...

Buna benim bilgisayarda rast geldim. Muhtemelen yillar once, gelen talepler üzerine yaziya dokmustum. Burada paylasayim, cok sayida insana bir isik yakacagini saniyorum. Detay fotograflari ile desteklesem guzel olurdu aslinda ama simdilik ugrasamayacagim, belki ileride eklerim.

Çatlak Tırmanışında El, Ayak ve Vücut Kullanımı

Çok ince çatlaklar

Parmaklar

İnce (dar) eller

Eller

Yumruklar

Geniş (Offwidth)

Bacalar

Çok İnce Çatlaklar:

Bu tip çatlaklarda kasıt, parmak uçlarımızı zorlukla içeri sokabildiğimiz veya hiç yerleştiremediğimiz genişlikteki çatlaklardır. Herhangi bir döndürme veya kilitleme hareketi yapamadığımız bu tip çatlaklarda, gerçek manada iyi hissettirecek ayak konumlamaları çok önemlidir. Aksi takdirde zaten zor olan tutunma, imkansız hale gelecektir. Ancak bu ayak konumlamaları büyük oranda yüzeyde gerçekleşir. Zira bu çatlak tipi içine ayak kabul etmez.

Özellikle kaya yüzeyinin imkan verdiği durumlarda, çatlağın şekline bağlı olarak sağa veya sola doğru çekmek (laybacking) suretiyle bir tutunma sağlanmaya çalışılabilir.

Ancak her şekilde oldukça zorlu bir tekniktir.

Ayaklar genel itibariyle bu ebattaki çatlakların içinde kullanılamazlar. Basişlar için yüzeydeki olasılıklar ve çatlağın iki yanının birbirine göre çıkıntı yaptığı bölümler kullanılmaya çalışılabilir.

Parmaklar:

Parmakları kendi içinde “iyi” ve “daha geniş” olarak ayırabiliriz.

            İyi parmaklar:

İyi parmaklarda, çatlağın genişliği tam parmaklarınıza göredir. Ellerinizi başparmağınızın yukarıyı veya aşağıyı gösterdiği şekillerde konumlandırabilirsiniz.

Parmakların ikinci veya üçüncü boğumlarının çatlak içine güzelce yerleştirildiği bu teknikte, sıklıkla bir döndürme momenti kullanılarak kilitleme sağlanır. Eğer parmaklarınızı başparmak aşağı bakar şekilde yerleştirdiyseniz, dirseğinizi aşağı doğru çevirerek parmaklarınızı kilitlersiniz. Eğer parmaklarınızı, başparmağınız yukarı bakar şekilde yerleştirdiyseniz, elinizi bilekten iç tarafa doğru büküp, dirseğinizi aşağı indirerek kilitlersiniz.

Başparmak yukarıda veya aşağıdayken, özel durumlarda kilitleme yapmadan, sadece parmak boğumlarınızın çatlak içine bir takoz misali yerleşmesiyle de tutunma sağlayabilirsiniz. Ancak genellikle kilitlenmiş parmaklar kadar güvenli hissettirmez ve daha fazla acı verir.

İyi yerleştirilmiş parmaklar, genellikle pek konforlu sayılmazlar ancak çok sağlam ve güçlüdürler.

            Geniş parmaklar:

Bu genişlik, parmakları içine kilitleyemediğiniz ancak elinizi de içeriye kabul etmeyecek kadar dar olan çatlakları anlatıyor. Bazı özel durumlar dışında, genellikle başparmağın aşağı yönü gösterdiği, başparmağı çatlağın içine, kayanın kenarını saracak şekilde yerleştirip, diğer dört parmağı sırası ile etrafına sardığımız bu teknik, İngilizce’de “Ringlock” olarak geçer.

Pek kolay değildir ama tekrar ve tecrübe ile mükemmelleşebilir.

Bu ebat ayak kullanımı için yine oldukça zorludur. Çatlak kenarlarındaki kırıklı bölümler, genisleyen kesimler ve bunlarla birlikte yüzey çıkıntıları kullanılabilir. Ayak kullanımı genelde acı vericidir ve alışma gerektirir. İnce tabanlı ve yipranmis bir ayakkabı seçimi yerleşimleri kolaylaştıracak ancak ayaga da daha cok aci verecektir.

İnce eller:

Ellerinizin tamamını değil ama büyük kısmını içeri kabul eden çatlak genişliğidir. Aşağıda değineceğimiz şekilde, çok iyi ve sıkı bir el yerleşimi (handjam) yapılamaz ama genişlik olarak artık ayakları çok güzel bir şekilde kabul etmeye başladığı için kullanımı iyidir. El düz bir şekilde çatlak içine yerleştirilir, duruma göre başparmakla karşıt baskı uygulanarak güvenlik artırılmaya çalışılır. Bazı durumlarda yine kolu bilekten bükerek, elin tutuşunu güçlendirmek mümkündür.

Ayakların çatlak içinde güzel ve keyifli şekilde kullanılmaya başladığı bir aralıktır. Eğer tırmanışın bu ebattaki bölümü uzun ise koşu ayakkabılarınız ile aynı numarada, yani ayağınızı fazla sıkıp, parmaklarınızı kamburlaştırmayan bir ayakkabı şeçimi faydalı olacaktır.

Eller:

Tirmanicilarin cogunun kendisini en iyi hissettigi aralik budur. Catlaga iyi oturtulmus bir el muthis guven verir ve gercekten de saglamdir.

Teknik tam olarak, catlaga yerlestirilen elin parmaklariyla catlagin bir yuzeyini iterken, elin tersiyle de diger yuzeye ayni anda baski uygulama esasina dayanir.

Eger basparmagi avuc icine dogru bastirma imkani da varsa, el yerlesimi daha da guclenir, yan duvarlara yapilan basi daha kuvvetli olur ve sonucta cok iyi bir yerlesim gerceklesir.

Burada da basparmak yukari ya da asagi yonlu yerlesim yapilabilir. Kimi durumlarda, biri digerine gore daha guvenliymis gibi hissettirebilir ancak buradaki onemli fark sudur: Elinizi yerlestirdiginiz nokta sabit olmak uzere, mumkun olan en uzaga ulasma ihtiyaciniz olacak ise “basparmak asagi” yerlesim sizin hareketinizi kisitlayacaktir.

Catlak, elinize gore biraz fazla genis ise bu kez basparmaginizi avuc icinden, disina dogru cikarip elinizin kamburlugunu artirabilir ve biraz daha bilekten dondurme vererek guvenligi artirabilirsiniz.

Bu çatlaklarda ayaklar artık gayet rahat kullanılabilir. Ayak yan çevrilerek çatlak içine yerleşim yapıldıktan sonra, bacağı dizden yukarı doğru döndürmek suretiyle sıkıstırma saglanır ve cok guzel, dinlendirici basislar elde edilebilir. Bu ve daha genis ebatta catlaklar yogun olarak tırmanılacaksa eger, eski moda, tabani sert var kalın kaya ayakkabıları daha konforlu olacaktır.

Yumruklar:

Yumruk kullanimi super guvenli olsa ve kabaca eller ile ayni prensipte calissa da, hissiyat acisindan catlak ebatina cok bagimlidir. Ancak genellikle, sanilandan cok daha saglamdirlar.

El, yaklasik yumruk ebatindaki bir catlak icine serbest pozisyonda yerlestirildikten sonra, uygun oturum bulunarak yumruk sikilir. Bu teknik avuc ici disari veya iceri bakacak sekilde uygulanabilir. Yine, avuc ici iceri bakan pozisyonlarda, hareket tirmaniciyi biraz kisitlayabilecektir.

Catlagin yumruga gore biraz genisce oldugu durumlarda, basparmak disarida tutularak yumruk yapilir. Daha aci vericidir ama guzel tutar.

Ayaklar bu ebatta son derece rahat yerleştirilebilir. Eger çatlak içinde, yüzeyde bulunan çıkıntılara basılmayacaksa, yerine göre spor ayakkabı kullanmak bile mümkündür.

Genis:

Tek yumruk ile artik hicbir sekilde yerlesim yapamadigimiz genislikten baslayarak, tum vucudumuz ile icine girebilecegimiz buyukluge kadar olan araliga “genis” diyebiliriz.

Bu aralikta, iki el, bir el-bir yumruk, iki yumruk gibi kombinasyonlu tutuslara ek olarak, kolun komple iceri yerlestirildigi veya “tavuk kanadi” (chickenwinging) tabir edilen teknikler kullanilabilir. Ayaklarin, bacaklarin ve vucudun cok degisik sekillerde kullanilabilecegi bu teknik, daha cok surtunme ve tutunma icin “neyin var neyin yoksa” ortaya konacagi yerdir.

Geniş çatlaklarda ayak kullanımı genellikle bacak ile kombine edilmelidir. Pozisyona göre dışarıdaki ayakta “topuk-burun” benzeri uygulamalar kullanılabilir.

Baca:

Vucudun yan pozisyonda sigabilecegi bir araliktan, “full body stem” tabir edilen, eller ve ayaklarla karsilikli duvarlara baski yapilabilecek mesafeye kadar olan yapilara baca diyebiliriz. Teknigin temel mantigi “karsit baski” prensibine dayanir. Genellikle oldukca guvenli olabilmesine karsin, ara emniyet yerlesimi  “guzel baca”larda ya cok zayiftir ya da sifirdir.

Ayaklar genellikle taban ön kısmının sürtünmesinden faydalanılacak sekilde kullanılırken, yüzeydeki çıkıntılar ihmal edilmez ve ayakların buradaki kullanımı artık yüzey tırmanışında bildiğimiz şekillere çok yakındır.